Telefony to kieszonkowe komputery składające się z dziesiątek ważnych i nieco mniej istotnych elementów. Wszystkie one pracują w tandemie, aby zapewnić użytkownikowi dobre wrażenia. Niestety te podzespoły (tak jak zresztą większość urządzeń elektronicznych) psują się z czasem. Czas potrzebny do awarii danej części układanki znacznie różni się od funkcji oraz właściwości komponentu. Jedne przetrwałyby pewnie całą epokę dinozaurów, a inne wykazują objawy zużycia po zaledwie paru latach.

Jednym z elementów podlegających najszybszej degradacji w telefonie jest bateria. W tym artykule opowiemy, dlaczego smartfonowy akumulator staje się z dnia na dzień coraz słabszy i kiedy powinniśmy wymienić baterię w telefonie.

Dlaczego bateria w telefonie jest coraz słabsza?

Zacznijmy od samego początku, czyli od zadania sobie pytania: dlaczego baterie stają się coraz słabsze wraz z upływem czasu? Aby to zrozumieć, trzeba pokrótce wyjaśnić, jak w ogóle działa bateria.

Baterie, to specjalne “pojemniki” zamieniające energię z zachodzących reakcji chemicznych, w energię elektryczną. We wnętrzu takiej baterii znajdują się najczęściej dwie elektrody zanurzone w elektrolicie, czyli inaczej w substancji przewodzącej prąd. Na skutek reakcji chemicznej na elektrodach, dochodzi do wytworzenia nadwyżki elektronów i ich przepływu z jednej elektrody, do drugiej. W ten sposób wygenerowany zostaje prąd elektryczny, który może zasilić nasze urządzenie. 

Weźmy na przykład akumulatory litowo-jonowe stosowane w większości smartfonów. Podstawą takiej baterii są elektrody wykonane z porowatego węgla oraz z tlenków metali. Elektrolitem jest zaś specjalny rozpuszczalnik zawierający lit. Przy rozładowywaniu takiego akumulatora zachodzą reakcje powodujące wytworzenie elektronów i ich przepływ przez przewód zewnętrzny (np. nasz smartfon). W międzyczasie jony litu wewnątrz baterii “przechodzą” z jednej strony baterii na drugą stronę. Podczas ładowania cały proces wygląda podobnie, z tym że jony litu transportowane są w drugą stronę.

Wraz z upływem czasu i kolejnymi rozładowaniami/ładowaniami baterii (tzw. cykle) reakcje we wnętrzu akumulatora stopniowo słabną. W efekcie tego akumulator traci swoją pierwotną umiejętność magazynowania energii. Innymi słowy: podczas zwykłego użytkowania urządzenia, bateria w jego wnętrzu po trochu traci swoją pierwotną pojemność. Akumulatory litowo-jonowe są przeznaczone do wielokrotnego użytku (nieraz kilkaset, a czasem kilka tysięcy cykli), ale nawet one zaczynają odznaczać się gorszą wydajnością po kilku miesiącach, czy latach.

Jak dbać o baterię w telefonie?

Zużycia akumulatora nie da się całkowicie zatrzymać, jako że proces ten jest całkowicie naturalny i spodziewany. Na szczęście istnieje kilka sposobów na to, aby utrzymać naszą poczciwą baterię przy życiu na nieco dłuższy czas.

Najlepsze sposoby na przedłużenie życia akumulatora w smartfonie to:

• Korzystaj z oryginalnych/dedykowanych i zgodnych akcesoriów —  Przy ładowaniu smartfona używaj tylko oryginalnych zasilaczy lub dedykowanych akcesoriów od renomowanych firm trzecich, które są w pełni kompatybilne z urządzeniem. Tanie i niesprawdzone akcesoria mogą nie ładować telefonu, nadmiernie go nagrzewać, lub (w najgorszym wypadku) nawet go uszkodzić. Nieco więcej na ten temat opowiadaliśmy w naszym rankingu ładowarek do iPhone.
• Staraj się nie rozładowywać smartfona kompletnie do zera — rozładowywanie baterii litowo-jonowych kompletnie, może potencjalnie zmniejszyć ich wydajność. Najlepiej więc nie czekać, aż procenty w telefonie spadną kompletnie do 0 i podłączyć ładowarkę, gdy poziom naładowanie spadnie do 10-15%.
• Nie ładuj telefonu zawsze do 100% — Wiele badań sugeruje, że w przypadku smartfonowych baterii częste, lecz krótkie ładowanie może pozytywnie wpływać na żywotność baterii. Większość ekspertów zaleca też, żeby nie ładować ogniwa do 100% (chyba że planujemy dłuższy dzień ze smartfonem) i raczej celować w pułap 80-95%.
• Unikaj ekstremalnych temperatur — Praktycznie wszystkie typy baterii są w jakimś stopniu podatne na działanie temperatury. Możemy to dość łatwo zauważyć, bo kiedy na dworze jest bardzo zimno lub gorąco to smartfonowy akumulator ma zwyczaj wytrzymywać nieco mniej czasu. W ekstremalnych warunkach temperatura może nawet trwale uszkodzić ogniwo, dlatego nie powinniśmy wystawiać smartfona na bezpośrednie działanie słońca, czy wkładać go do lodówki w celu schłodzenia.
• Sprawdź, czy bateria nie jest szybko drenowana przez usługi i aplikacje — Nieużywane aplikacje oraz usługi działające w tle (np. GPS) mogą niepotrzebnie obciążać urządzenie, doprowadzając do szybszego rozładowywania baterii i wydzielania większej ilości ciepła. Wyłącz aplikację/usługę, gdy przestajesz jej używać, a procenty przestaną szybciej ubywać.

Kiedy wymienić baterię w telefonie?

Początkowo straty wynikające ze starzenia baterii nie będą wielkie. Przykładowo smartfon może rozładować się 10, czy 15 minut szybciej. Takie wyniki z pewnością nie powinny nikogo martwić. Ewentualnie akumulator dojdzie jednak do takiego punktu, że nie będzie w stanie zasilić urządzenia nawet przez 2 czy 3 godziny. Na całe szczęście, zanim to nastąpi, możemy wziąć w sprawy swoje ręce i wymienić baterię (bądź zlecić taką naprawę) lub zakupić inne urządzenie. Większość producentów zaleca wymianę baterii po spadku jej pojemności do poziomu 75-80%. Zazwyczaj taki pułap osiągany jest po 2-3 latach regularnego korzystania z urządzenia (czasem nieco dłużej/krócej, zależy od użytkownika).

Jak sprawdzić stan akumulatora na telefonie z Androidem?

Domyślnie Android nie posiada funkcji/wskaźnika dostępnego dla użytkownika, który pokazałby zdrowie naszej baterii. Z tego powodu, żeby sprawdzić orientacyjny stan akumulatora, będziemy musieli posiłkować się zewnętrznymi aplikacjami. W sklepie Play znajdziemy wiele takich appek (np. CPU Monitor albo Aida64), ale większość z nich po prostu pokazuje nam czy bateria jest w dobrym albo w złym stanie.

Jedną z nielicznych aplikacji na Androida zdolnych zaprezentować przybliżony procent zużycia baterii jest AccuBattery. Aby sprawdzić stan akumulatora na telefonie z Androidem przy pomocy AccuuBattery:

1. Pobieramy aplikację AccuBattery ze sklepu Play.
2. Uruchamiamy appkę, zgadzamy się na warunki użytkowania i pozwalamy jej na wykonanie krótkiego skanowania baterii.
3. Pozostawiamy aplikację uruchomioną w tle i czekamy, aż poziom naładowania naszego smartfona spadnie poniżej 15%.
4. Teraz podłączamy telefon do ładowarki i czekamy, aż naładuje się on do co najmniej 80%. UWAGA! Czasami konieczne jest naładowanie telefonu kilka razy, żeby aplikacja poprawnie odczytała przybliżoną pojemność akumulatora.
5. Ponownie wchodzimy do aplikacji AccuBaterry, po czym przechodzimy do sekcji “Zdrowie”.
6. Sprawdzamy wartości wyświetlone w sekcji “Zdrowie baterii”. Stan baterii pokazywany jest tutaj zarówno w procentach, jak i w miliamperogodzinach (mAh).

Przy sprawdzaniu zdrowia akumulatora przy pomocy zewnętrznych aplikacji (takich jak AccuBaterry) należy pamiętać, że pokazywane przez nie wartości są tylko szacunkowe. W rzeczywistości stan baterii w smartfonie może okazać się nieznacznie gorszy lub nieznacznie lepszy.

Jak sprawdzić stan baterii na iPhone?

Telefony iPhone, w przeciwieństwie do większości urządzeń z Androidem posiadają prosty wskaźnik zużycia baterii zaszyty bezpośrednio w systemie iOS. Pozwala to łatwo zweryfikować, czy nasza bateria nadaje się już do wymiany, czy wciąż ma się dobrze.

Aby sprawdzić stan baterii na iPhone:

1. Wchodzimy w ustawienia systemu.
2. Na liście szukamy kategorii “Bateria” i klikamy ją.
3. Wybieramy opcję “Kondycja i ładowanie baterii”. Zużycie naszej baterii widoczne jest pod punktem “Maksymalna pojemność”.

Inny problem wymagający wymiany baterii — puchnięcie

Niższa pojemność i znacznie gorsza wydajność to niejedyne sytuacje, przy których warto przemyśleć wymianę baterii. Innym (potencjalnie bardzo niebezpiecznym) objawem sugerującym, że bateria dotarła do końca swojego życia, jest napuchnięcie baterii.

W wyniku starzenia oraz nieoptymalnego korzystania z urządzenia we wnętrzu baterii może zajść reakcja chemiczna, przez którą zostaną uwolnione łatwopalne gazy. Nowoczesne akumulatory są niejako przygotowane na tę sytuację i zamiast spowodować pożar, zatrzymują niebezpieczny gaz w swoim wnętrzu. Takie działanie powoduje stopniowe wybrzuszenie/puchnięcie baterii. Jest to sytuacja bardzo niebezpieczne, bo może doprowadzić do uszkodzenia pozostałych podzespołów urządzenia, a nawet do uszczerbku naszego zdrowia (niebezpieczne gazy mogą się uwolnić/bateria dokona samozapłonu).

Jeżeli zauważymy charakterystyczne skutki napuchnięcie baterii (wybrzuszenie obudowy w pewnym miejscu, wypchnięcie wyświetlacza do przodu), należy jak najszybciej wyłączyć urządzenie. Potem powinniśmy skontaktować się ze specjalistą lub (jeśli naprawdę wiemy, co robimy) usunąć niebezpieczny akumulator na własną rękę.

(Źródło: u/nestoroa; reddit.com)

Należy pamiętać, że spuchniętych baterii pod żadnym pozorem nie można wyrzucać do zwykłego kosza na śmieci (możliwość samozapłonu). Taki akumulator powinniśmy zawsze oddać do utylizacji (stosowną usługę oferują wybrane ośrodki i sklepy z prośbą o zutylizowanie baterii, możemy też się zwrócić do serwisu komputerowego).

Warto tutaj wspomnieć, że wszystkie baterie w laptopach oraz smartfonach z naszego sklepu Refabryka są dokładnie testowane i nie wykazują kompletnie żadnych oznak puchnięcia.

Co stało się ze smartfonami z wymienną baterią?

Jeszcze do stosunkowo niedawna smartfony z baterią nie były na rynku niczym wyjątkowym. Mogliśmy bez problemu wejść do sklepu i wybrać wysokiej (jak na tamte czasy) klasy urządzenie, którego baterię wymieniało się dosłownie w parę sekund. Samsung Galaxy S5, LG G5, telefony motoroli. Weź nową baterię, zdejmij klapkę (lub wysuń element z baterią, jak w przypadku LG G5), wyjmij baterię, włóż nową. I koniec, gotowe. 

Teraz czasy i sytuacja na rynku nieco się zmieniła. Wszyscy, jak jeden mąż odeszli od projektowania smartfonów w sposób umożliwiający łatwą wymianę baterii przez zwykłego użytkownika. Dzisiejsze smartfona to dwie tafle hartowanego szkła (bądź szkła i metalu) sklejone z metalową/plastikową ramką za pomocą mocnego kleju. Do otwarcia takiego urządzenia potrzebne są specjalistyczne narzędzia, zastosowanie ciepła oraz dość sporo czasu. Jakby tego było mało, niektórzy producenci stosują jeszcze klej, do przyklejenia akumulatora wewnątrz telefonu. Jeżeli do usunięcia tego spoiwa również jest konieczne zastosowanie ciepła, to w efekcie takiej wymiany, można bardzo łatwo uszkodzić poprzedni akumulator (jak wspominaliśmy wyżej: baterie zazwyczaj nie lubią zbyt dużego ciepła/zimna). 

Dla przykładu: instrukcja na samo usunięcie baterii z iPhone’a 12 Pro składa się z prawie 50 kroków! Z pewnością nie jest to niemożliwe, bo sami oferujemy taką usługę dla naszych używanych smartfonów Apple, ale w porównaniu do 10 kroków potrzebnych do wymiany akumulatora w iPhone sprzed 12 lat, na pewno wygląda to dość ekstremalnie. Co jest zatem powodem tej nagłej zmiany widocznej u wszystkich producentów? Jak to mówi Polskie przysłowie: Jeśli nie wiadomo, o co chodzi, to chodzi o pieniądze.

Producenci po prostu zauważyli, że bardziej opłaca im się sytuacja, w której akumulatory nie są łatwo wymienialne. Po kilku latach, gdy bateria niechybnie straci swoje właściwości, większość użytkowników machnie ręką na wymianę baterii i kupi nowe urządzenie (nawet jeśli cała reszta wciąż działa poprawnie). Dzięki temu firma zarobi więcej. Projekty smartfonów stały się trochę takimi płotkami, mającymi zniechęcić konsumentów od naprawy i skierować w stronę najświeższych nowości. 

Na całe szczęście w niedługim czasie ta sytuacja może zmienić się o 180 stopni.

Łatwo wymienialne baterie w Unii Europejskiej od 2027 roku

W czerwcu 2023 roku parlament Europejski głosował za przyjęciem dyrektywy dotyczącej łatwo wymienialnych baterii w urządzeniach mobilnych. Głosowanie zakończyło się powodzeniem z przeważającą liczbą europosłów opowiadających się za (konkretnie 587) i tylko z 9 głosami przeciw. 

Według ustawy wszystkie urządzenia mobilne aktywnie sprzedawane na terenie Unii Europejskiej będą musiały być zaprojektowane w taki sposób, aby końcowy użytkownik mógł je łatwo wymienić przy użyciu podstawowych narzędzi (czyt. śrubokręt, “otwierak”, etc.). Wymienne baterie w UE nie oznaczają więc, że wrócimy do czasów telefonów z klapką, w których niemało osób chodziło z dodatkowym akumulatorem w kieszeni. Bardziej chodzi o to, żeby przywrócić sytuację z okresu iPhone 4S, gdzie do wyjęcia baterii potrzebne było 10 prostych kroków i odkręcanie śrubek, a nie 40 lub więcej czynności (w tym podgrzewanie kleju).

Nowymi zasadami będą objęte wszystkie smartfony, laptopy, tablety, mobilne konsole do gier oraz wiele innych rodzajów urządzeń. Jednym z niewielu wyjątków mają być sprzęty pracujące przez większość swojego życia pod wodą. Ustawa dotycząca wymiennych baterii w Unii Europejskiej będzie obowiązywać od początku 2027 roku.

Firma Apple zdążyła już skomentować nowe zalecenia Unii Europejskiej i zdecydowanie się im sprzeciwia. Według giganta z Cupertino konieczność wprowadzenia wymienialnej baterii w smartfonach negatywnie wpłynie na ich wytrzymałość oraz wodoodporność. W przeszłości kilka firm (np. Samsung, czy Sonim) zdołało zaprojektować wodoodporne urządzenie z wymienną baterią, więc z pewnością jest to zadanie wykonalne. Na ostateczną decyzję Apple i ewentualne zmiany w projektach nowych iPhone zapewne będziemy musieli jeszcze trochę poczekać. Bardzo prawdopodobne, że aż do samego 2027 roku.

Podsumowanie

A wy, co myślicie o bateriach w smartfonach? Podobał wam się zwrot, jaki obrały w ostatnim dziesięcioleciu telefony, czy raczej jesteście zadowoleni, że zużywalne baterie będą (ponownie) łatwo wymienne dzięki dyrektywie Unii Europejskiej? Dajcie nam znać w sekcji komentarzy!

Jeśli chcecie kupić, tani, używany telefon z baterią w dobrej kondycji, to zachęcamy do sprawdzania naszego używanego iPhone 11 oraz Samsunga Galaxy A50.