Większość użytkowników laptopów, zapewne nie zastanawia się, jakie elementy są potrzebne do stworzenia takiego mobilnego komputera. W końcu, aby rozpocząć użytkowanie laptopa, wystarczy go włączyć, ustawić poprawnie wyświetlacz i już możemy rozpocząć naszą pracę (lub rozrywkę). W niektórych sytuacjach warto, jednak zapoznać się z budową laptopa, bo pomoże nam to w podjęciu decyzji, lub rozwiązaniu uciążliwych problemów. W tym artykule opowiemy, jaka jest budowa laptopa i dlaczego warto ją znać.

Dlaczego warto wiedzieć, jak zbudowany jest laptop?

Zacznijmy, od tego drugiego pytania, czyli: dlaczego warto znać budowę laptopa. Tutaj, mamy w sumie dwie główne odpowiedzi:

• Znajomość elementów laptopa, pomoże nam przy zakupie nowego (lub poleasingowego) urządzenia — Podzespoły laptop wpływają na praktycznie wszystkie jego aspekty, takie jak: wydajność, jakość wyświetlanego obrazu, czy też liczba dostępnych portów. Oznacza to, że po poznaniu elementów laptopa i ich poszczególnych wpływów na daną cechę urządzenia, możemy łatwiej znaleźć urządzenie, które będzie odpowiadało naszym wymaganiom.
• Dzięki znajomości podzespołów laptopa, możemy łatwiej rozwiązać potencjalne problemy ze sprzętem — Kolejna zaleta znajomości budowy laptopa, to możliwość łatwiejszego rozwiązania problemów, jakie (potencjalnie) będziemy mieli z komputerem. Jeżeli wiemy np. do czego służy karta graficzna, albo dysk twardy, to o wiele szybciej uda nam się znaleźć odpowiedni program diagnostyczny, a nawet kompletnie wyeliminować daną usterkę.

Co czeka w środku, czyli wewnętrzna budowa laptopa

Jako pierwsze zaprezentujemy wewnętrzną budowę laptopa. Poniżej znajdziecie kompletną listę podzespołów (wraz z ich opisem), bez których laptop po prostu nie może działać.

Procesor (CPU)

Jednym z najważniejszych elementów budowy laptopa jest procesor (ang. Central Processing Unit, czyli w skrócie CPU). Ten podzespół często zostaje określony mianem “mózgu” całego urządzenia, a to dlatego, że wykonuje on większość obliczeń podczas operowania komputera. Włączenie systemu? Obliczenia wykonywane w procesorze. Uruchomienie aplikacji? Obliczenia wykonywane w procesorze. Przełączenie karty w przeglądarce? Obliczenia wykonywane w procesorze. I tak dalej i tak dalej.

Ta zależność oznacza, że szybkość procesora wpływa bezpośrednio na szybkość wykonywania praktycznie wszystkich zadań.

Na ogólną wydajność samego procesora wpływa bardzo dużo czynników. Jednym z najważniejszych jest sama liczba rdzeni oraz wątków. Obecnie większość porządnych laptopów ma procesor z co najmniej 4 rdzeniami i 8 wątkami.

Inne aspekty, dzięki którym da się oszacować wydajność danego procesora to jego taktowanie (wyrażone w MHz lub GHz), pojemność pamięci Cache, czy też IPC.

Same procesory są raczej mało awaryjne, ale związane z nimi problemy mogą objawić się spowolnieniem działania całego systemu.

Układ graficzny (GPU)

Układ graficzny/karta graficzna (ang. Graphics processing Unit = GPU) to element laptopa odpowiadający za wytwarzanie wszystkich obrazów pojawiających się na ekranie: od prostych ikon na pulpicie po zaawansowane modele 3D w grach. Im mocniejsza karta graficzna, tym szybciej laptop może przetworzyć treści, które mają pojawić się na ekranie i nadać im prawidłową płynność. To właśnie z tego powodu mocne karty graficzne zazwyczaj przydają się graczom (gdzie gry muszą wytworzyć skomplikowane obrazki przy zachowaniu wysokiego FPS) oraz profesjonalistom (np. montażystom czy projektantom).

W świecie laptopów możemy wyróżnić w sumie 3 rodzaje kart graficznych, którymi są:

• Dedykowane karty graficzne (osobny układ na płycie głównej)
• Zintegrowane karty graficzne (układ zintegrowany z procesorem)
• Zewnętrzne karty graficzne (układy podpinane przez specjalne porty w niektórych laptopach).

Na wydajność karty graficznej wpływa między innym liczba rdzeni i ich taktowanie czy też pojemność pamięci wideo (vRAM).

Problemy z kartą graficzną w laptopie najczęściej objawiają się zaburzeniami (artefaktami) w wyświetlanym obrazie.

Więcej o kartach graficznych w laptopach możecie przeczytać w naszym dedykowanym artykule na ich temat.

Płyta Główna

Płyta główna to element laptopa, który służy do połączenia ze sobą wszystkich innych elementów urządzenia. To właśnie na płycie głównej zainstalowany jest procesora, karta graficzna, pamięć RAM, sekcja zasilania czy też odpowiednie porty dla dysku zewnętrznego i taśmy wyświetla.

Aby tym wszystkim zarządzać i nie doprowadzić do problemów, na płycie głównej obecny jest mostek północny, mostek południowy, oraz chip z podstawowym systemem BIOS.

Pod względem technicznym, płyta główna jest obwodem drukowanym, czyli płytką, która składa się głównie z miejsc montażowych dla podzespołów (tzw. pady) oraz ścieżek przewodzących prąd (które możemy traktować, jako “wbudowane” przewody, łączące poszczególne podzespoły).

Pamięć RAM

Pamięć RAM, to rodzaj szybkiej pamięci tymczasowej, która przechowuje obliczenia wykonywane aktualnie przez procesor. Do tych obliczeń należą między innymi: aplikacje, otwarte strony Internetowe, czy uruchomione gry. Oznacza to, że im więcej pamięci RAM ma laptop, tym bardziej zaawansowane programy/więcej aplikacji jednocześnie, może zostać uruchomione bez nadmiernego spowolnienia komputera. Aktualnie za optymalną pojemność pamięci RAM w standardowym laptopie uznaje się 8-16 GB.

Pamięć RAM może być zainstalowana we wnętrzu laptopa na w sumie dwa sposoby: albo poprzez przylutowanie, albo poprzez umieszczenie odpowiedniego modułu w slocie na pamięć RAM. Ta druga opcja pozwala w łatwy sposób rozszerzyć pamięć RAM w laptopie, jednak niestety jest ona coraz rzadziej spotykana w nowych urządzeniach.

Przy usterce pamięci RAM, w systemie zazwyczaj pojawiają się problemy ze stabilnością działania (np. powtarzalne zamykanie otwartych aplikacji, zamrożenie obrazu na długi czas, czy losowe restarty systemu operacyjnego).

Dyski/pamięć wewnętrzna

Przechodzimy do nieco prostszego elementu, czyli do dysku. Dysk wewnętrzny to po prostu magazyn, na którym będziemy trzymali wszystkie nasze dane. Zaliczają się do nich zdjęcia, dokumenty, wszelakiej maści programy, ale też i system operacyjny (np. Windows albo macOS). Im większy dysk mamy w komputerze, tym więcej danych będziemy mogli na nim przechować.

Dwa główne rodzaje dysków wewnętrznych, to dyski SSD oraz HDD. Obecnie w laptopach najczęściej spotyka się te pierwsze, gdyż są one zdecydowanie szybsze i ogólnie mniej awaryjne.

Bateria

Główną częścią laptopa, która czyni z niego… laptopa, a nie komputer stacjonarny jest bateria/akumulator.

Bateria to chemiczny pojemnik magazynujący energię, który pozwala zasilić nasze urządzenie z dala od ładowarki.

W zależności od ogólnej pojemności baterii (wyrażone zazwyczaj w Wh) oraz energooszczędności zastosowanych podzespołów, laptop będzie mógł wytrzymać mniej lub więcej godzin przy zasilaniu przez akumulator.

Największa pojemność baterii w laptopie, akceptowana przez linie lotnicze wynosi obecnie 100 Wh.

Niestety bateria jest jednym z najszybciej degradujących się elementów laptopa. Wraz z wiekiem i wykorzystaniem akumulatora reakcje chemiczne w jego wnętrzu po prostu słabną, co wpływa negatywnie na możliwości magazynowania energii (czyli wraz ze starzeniem, laptop będzie wytrzymywał coraz mniej na baterii). To właśnie przez to po kilku latach użytkowania zazwyczaj zaleca się wymianę akumulatora w laptopie. Więcej o tym możecie przeczytać w naszym dedykowanym artykule dotyczącym baterii.

Układ chłodzenia

W budowie laptopa bardzo istotny jest też układ chłodzenia. Tym mianem, możemy określić, wszystkie elementy, które trzymają temperatury pozostałych podzespołów w ryzach i po prostu nie pozwalają się przegrzać laptopowi. Bez układu chłodzenia (lub, gdy jakaś jego część jest uszkodzona/pracuje nieoptymalnie) temperatury procesora, karty graficznej i innych podzespołów zawsze osiągałyby swoje bezpieczne maksimum, co mogłoby doprowadzić do bardzo mocnego spowolnienia laptopa (w efekcie procesu nazywanego Throttlingiem) albo jego kompletnego wyłączenia.

Na układ chłodzenia w laptopie najczęściej składają się: radiatory (rozpraszają ciepło), ciepłowody (szybko przewodzą ciepło do radiatorów) oraz wentylatory (tworzą ciśnienie, które wyprowadza gorące powietrze z wnętrza urządzenia).

Pomiędzy radiatorem a najbardziej nagrzewającymi się podzespołami (np. CPU lub GPU) stosuje się pastę przewodzącą, Thermal Pad lub ciekły metal, który zapewnia optymalne odprowadzanie ciepła. Degradacja jednego z tych elementów (najczęściej na skutek upływu czasu), także może doprowadzić do przegrzewania laptopa.

Głośniki

Na sam koniec omawiania wewnętrznej budowy laptopa, mamy głośniki, czyli elementy odpowiedzialne za prawidłowe odtwarzanie dźwięku.

Mimo że głośniki znajdują się wewnątrz laptopa, to praktycznie zawsze producenci stosują dla nich serię otworów, które pozwalają dźwiękowi “wypłynąć” na zewnątrz (wprost do naszych uszu).

Zewnątrz też się liczy — zewnętrzna budowa laptopa

Przechodzimy do zewnętrznej budowy laptopa, która tak samo, jak wnętrze, mocno wpływa na ogólną jakość urządzenia.

Obudowa laptopa

Pierwsza (a zarazem najbardziej zewnętrzna) rzecz to obudowa laptopa.

Zadaniem obudowy laptopa jest ochronienie wrażliwych podzespołów wewnętrznych, a zarazem nadanie urządzeniu jego kształtu oraz wyglądu.

Obudowy mogą być wykonane z różnych materiałów. Tańsze konstrukcje zazwyczaj korzystają z tworzyw sztucznych, a te nieco droższe są już wykonane z metali (np. aluminium, czy magnezu) oraz innych szlachetniejszy materiałów.

Wyświetlacz/matryca

Kolejny bardzo ważny zewnętrzny element laptopa to jego wyświetlacz (zwany też ekranem, panelem, albo matrycą).

Obecne ekrany różnią się od siebie wieloma właściwościami, takimi, jak:

• Rozdzielczość — Im wyższa rozdzielczość, tym wyższa ogólna szczegółowość/ostrość zastosowanego panelu.
• Aspekt — Laptopowe ekrany mogą mieć kilka różnych aspektów, które dyktują ogólny kształt wyświetlacza. Najpopularniejsze z nich to 16:9 (najlepiej dostosowane do oglądania treści w nowych formatach), 16:10 (lepiej dostosowane do większości prac oraz oglądania starszych treści w formacie 4:3; treści w formacie 16:9 wciąż wyglądają tutaj dobrze).
• Technologia wykorzystana do wytworzenia ekranu — W produkcjach ekranu stosuje się kilka technologii mających unikalne właściwości, są to: TN (słabe kąty widzenia i często gorsze barwy), IPS (bardzo dobre kąty widzenia, ale średni kontrast), Mini LED (bardzo dobre kąty widzenia, wysoka jasność, dobry kontrast, ale wysoka cena), OLED (świetne kąty widzenia, perfekcyjny kontrast, często dobra jasność, ale wysoka cena)
• Pokrycie przestrzeni barw — Jedną z najważniejszych cech wyświetlaczy jest ich pokrycie przestrzeni barw. Dyktuje ono ile kolorów z danego gamutu dany wyświetlacz będzie w stanie wyświetlić. Jeśli pokrycie przestrzeni barw danego wyświetlacza będzie niskie, to zaprezentowane kolory okażą się wyblakłe i niepoprawne. W świecie grafiki wyróżniamy kilka popularnych przestrzeni barw: sRGB (standardowa przestań wykorzystywana przez zwykłe treści w Internecie i większość programów), DCI-P3 (szersza przestrzeń kolorów, używana między innymi w treściach HDR oraz niektórych zastosowaniach graficznych), Adobe RGB (szeroka przestrzeń kolorów używana w niektórych gałęziach grafiki)
• Jasność i kontrast — Jasność określa, jak jasny może być dany wyświetlacz, a kontrast wpływa na głębie czerni oraz prawidłowo “odcięcie” innych kolorów wyświetlanych na ekranie.

To właśnie na podstawie tych parametrów, możemy ocenić, czy dany wyświetlacz w laptopie na pewno będzie nadawał się do naszej pracy.

Klawiatura, touchpad i inne peryferia

Ostatnimi elementami laptopa na naszej liście są klawiatura, touchpad oraz inne peryferia, z którymi będziemy mieć kontakt podczas korzystania z laptopa.

Aby wygodnie korzystać z klawiatury przez wiele godzin, musi ona mieć wszystkie potrzebne nam klawisze, miły skok oraz optymalne ułożenie dla naszych dłoni. Z kolei dobry touchpad, powinien cechować się sporym rozmiarem oraz płynną powierzchnią, która da optymalne wrażenia, podczas korzystania z tego elementu.

Podsumowanie

Mamy nadzieję, że dzięki artykułowi wiecie już, jak wygląda zewnętrzna oraz wewnętrzna budowa laptopa. Po więcej informacji na temat mobilnych komputerów koniecznie sprawdźcie na co najlepiej uważać przy kupnie używanego laptopa.